Филатова-Сыгыйык Елена Афанасьевна
Хомурахха хоммут хоһооннор
«Мин, түлэй түүн ыалдьыта…»
Мин, түлэй түүн ыалдьыта,Хомуһуннаах тыл хоноһото,Атын эйгэ туора ырыаһыта,Иэйии ыарыылаах дьахтарабуолабын. Сир ийэ көстүбэт сииктэринСытыы иннэлээх иистэнньэҥэ,Үс дойду кичим кистэлэҥинКүлүүһэ суох харабылабуолабын. Уулаах харахтаах одуулаабатИнчэҕэй илиилээх туппат,Сарымтах таҥастаах чугаһаабатСоргулаах аартык доҕуһуолдьутабуолабын. Сай барар салгын илгиэрдээх,Суй гынар түргэн иэйиилээх,Муус тыыннаах, итии сүрэхтээх,Моһуок идэлээх суруксутбуолабын. Муммут дууһа
Күндэлэс уоттаах түннүктэрКөһүтэллэр дуо миигин,Сылаас чэйдээх остуолларЫҥыраллар дуо миигин?Хараҥа кууспут далайыттанХалты туттар буолуом дуо,Эрэл угуйар кыымыттанЭмэх бэйэм умайыам дуо?Сору суорар олохпорСоргу күнүн көрүөм дуо,Аньыым аалар муҥуттан,Айыым кутун тутуом дуо?Муммут дууһам кыаһытаМуннук чэҥэ ууллуо дуо,Маннык ыарык кыһалҕаМүччү баран түһүө дуо? «Түлэй хара түүн…»
Түлэй хара түүнХараҥалыын силбэнэн,Тулам бүрэ күлүгэрХолбоһобун кумунан. Ый эрэ ытыһын таһынар,Ыт эрэ улуйан хантайар,Мин эрэ иһийэн сыһыйарЧох хара түүнэ уһунуон… «Саарбах санаа…»
Саарбах санааСэбирдэҕэр олорсон,Хахсаат тыалХолоругар ытыллан,Тыллыбыт умнастанТуура тутуллан,Умнуллубут ыллыккаУмса түһэр ынырыгыан…Кылгас санааКыымыгар кыбыллан,Күлүмнүү умайарКөмүлүөк түөһүттэнКыырайа көтөнКытара түһээт,Балаҕан буоругарУмуллан хаалар ынырыгыан…Көмүс санааКынатыгар кыттыһан,Кыаллары ыралаан,Күөххэ тардыһан,Көнө олоххоКөҥүл тыынар,Кылгаһын да иһин,Күндүркэй ини ньии… «Хоһоон холбоон хоҥкуйан…»
Хоһоон холбоон хоҥкуйан,Хомоҕой тылы халбыйан,Хараҥа иэйиини хаһыйанХоройо хонобун хорооммор. Тоҕо эн, тыыппа тыл,Тыын сирбэр уйаланан,Тоҕо куппун хат тарбыыТуой туолбаккын астынан? Хоһоон
Хомурахха хоммут хоһооннорХабдьы буолан көппүттэр,Сииккэ сүппүт тылларымСиккиэр буолан сайбыттар. Үрэххэ сырсыбыт иэйиилэрҮрүмэччи кыната буолбуттар,Хатыҥҥа саспыт санааларХампа күөххэ умсубуттар. Дууһа муҥур дайыытаЫрыа ыллаан сапсыммыт,Кутум көмүөл күрүлгэнэКуйаар устун кутуллубут. Хоһоон уохтаах атынанХоту Чолбону табыйбыт,Хотой кыылга олорсонХаллаан сиигин тарыйбыт. Хоһоон көҥүл боотура,Харса суоххун, хоодуоккун,Хоһоон ураты ууһа,Хомуһун уоххун сөҕөбүн. «Олох долгунун быыһынан…»
Олох долгунун быыһынанОҥочом устан түөрэҥниир,Оргууйдук эрдинэр кыахтарымОргуйар айаммар күүһүрэр.
Ыйдарар сулуһум – Чолбон,Ыйытар таҥарам – Чыыбыстай,Ырыам сырдык ыралаах,Ырам ыраах сүүрүктээх. Күрүлгэн күүтэр иннибэрКыахпын тургутар көтүү,Кытаат, тулус, оҥочом!Күлэр күнүм, кииримэ! «Түүҥҥү хара халадаай…»
Түүҥҥү хара халадаайЭҥээриттэн тутуһан,Түүлүм түлүк дойдутугарТүлэй-балай түһэбин. Күөх айылҕам былаатынКөҕөрүмтүйэр күөнүгэр,Күн уотун анныгарКөтөн-дайан иһэбин. Күһүнүм кыһыл атынан,Көҕүлүттэн тутуһан,Сырдырҕас тыаһынанТэйэн-тэбэн сыыйабын. Сороҕор суор буоланСэргэбэр түһэбин,Саба үүммүт эрбэһиниСоҥуора-сонньуйа көрөбүн. Түүл даҕаны араастаах,Аптаах дойду быһыылаах… Ньургуһун
Сылластым, сылаас иэйиинэнСаһархай бэйэҕин ахтаммын,Сэрэнэн таһааҕын бигээммин,Сэрбэйбит төбөҕүн уурааммын. Аттыбар саас үҥкүүтэ,Араҕас оһуор үктэлэ,Алааска олох тиллиитэ,Айылҕа уһуктар эргиирэ. Ньургуһун сиэттиһэр түгэнэ,Тапталым эргийэр иэдэһэ,Ньургуһун кыбыстар киэлитэ,Талаһар эрэлим иэйиитэ. Сиккиэр тимэҕэ сөллүүтэ,Симиктик тэлээрэ көтүүтэ,Ньургуһун төбөтүн өндөтүө,Ньургуннук олоххо талаһыа.
